Hỏi đáp tư vấn: 2013

Hỏi: Cách đây một tháng tôi có quan hệ với một cô gái, trong lúc cao hứng đã nuốt phải dịch âm đạo của cô ấy. Ban đầu tôi hoàn toàn không nghĩ gì, vì cô gái này là do anh bạn tôi giới thiệu. Nhưng vài ngày sau người ta đồn cô ấy nhập viện vì bị AIDS. Giờ tôi đang rất hoang mang, không biết mình có bị nhiễm HIV từ người đó không. Chúng tôi quan hệ tình dục có sử dụng bao cao su.

Trả lời:

Chào bạn, Đúng là virút HIV có tồn tại trong máu, dịch sinh dục, tinh dịch, dịch tiết âm đạo,… của người có HIV. Do vậy, khi có sự tiếp xúc trực tiếp giữa các chất dịch này với các vết thương hở, các bề mặt niêm mạc của cơ quan sinh dục (niêm mạc hậu môn, niêm mạc âm đạo, lỗ sáo trên dương vật…), niêm mạc miệng, niêm mạc mắt… trong quá trình quan hệ tình dục thì sẽ dẫn tới nguy cơ lây nhiễm HIV

Việc bạn nuốt dịch tiết âm đạo của bạn tình thì khả năng lây nhiễm HIV là có thể xảy ra nếu trong cơ thể của bạn tình có vi rút HIV. Bởi lẽ HIV có nhiều trong tinh dịch, dịch tiết âm đạo nên khi nuốt tinh dịch, dịch tiết âm đạo thì acid dạ dày sẽ tiêu hóa nó như một thức ăn bình thường, nhưng quãng đường mà nó di chuyển từ lúc ở miệng xuống đến họng rồi đến thực quản và dạ dày sẽ có cơ hội được tiếp xúc trực tiếp với một diện tích khá lớn niêm mạc đường tiêu hóa, và nếu như đường tiêu hóa hay các vùng miệng (lợi, lưỡi, chân răng) có của bạn có những thương tổn thì chính những thương tổn đó sẽ là cánh cửa mở để HIV có thể xâm nhập vào cơ thể.

Tuy nhiên, trong số các đường lây thì khả năng lây nhiễm HIV khi nuốt dịch tiết âm đạo, tinh dịch của bạn tình có HIV là không cao. Để biết chắc chắn hơn, bạn hãy đến các trung tâm y tế để tiến hành xét nghiệm máu nhé.

Thời gian gần đây có nhiều bạn đặt câu hỏi này tương tự với trường hợp nuốt phải tinh dịch của nam giới. Câu trả lời cho các bạn tương tự như trên. Khi nuốt phải tinh dịch khả năng lây nhiễm HIV là hoàn toàn có thể xảy ra nếu người mang tinh dịch đó bị nhiễm HIV. Để có đời sống tình dục lành mạnh và tránh những lây nhiễm trong quan hệ, các bạn hãy hạn chế việc quan hệ tình dục ngoài luồng một cách bừa bãi, nếu có, hãy sử dụng bao cao su 100% số lần quan hệ và tránh những động tác làm tình bằng miệng hay những thương tổn xảy ra trong quá trình quan hệ.

Hỏi: Chúng em mới kết hôn và có quan hệ lần đầu tiên vào đêm trăng mật. Ngay sau khi màng trinh của vợ em bị rách thì em rút dương vật ra ngay. Liệu như thế vợ em có thể mang thai không ạ? Em không xuất tinh vào trong âm đạo của cô ấy và chỉ một lần đó thôi, sau đó vợ em đau quá nên chúng em không quan hệ lại.

Trả lời:

Thứ nhất về câu hỏi của em là quan hệ tình dục lần đầu có khả năng mang thai hay không? Thực tế, bản chất của việc mang thai là tinh trùng di chuyển và gặp được trứng. Do vậy không căn cứ vào việc các em quan hệ một lần hay nhiều lần, lần đầu hay lần thứ hai, thứ ba,... chỉ cần một lần duy nhất tinh trùng gặp được trứng thì khả năng thụ thai có thể xảy ra. Đặc biệt, các chuyên gia cũng lưu ý thêm rằng, những bạn gái lần đầu quan hệ còn có khả năng mang thai cao hơn so với những nguời phụ nữ thường xuyên quan hệ tình dục.

Thứ hai, về việc quan hệ nếu còn màng trinh thì có thụ thai không? Màng trinh thực chất chỉ là một cái màng mỏng ở cửa âm đạo. Màng này có vài lỗ nhỏ, cho máu kinh nguyệt bài tiết ra mỗi tháng. Tinh trùng khi xâm nhập có thể vượt qua những lỗ nhỏ này để vào "gặp" trứng và thụ tinh. Khả năng thụ tinh càng cao khi người con gái trong thời kỳ dễ thụ thai, không liên quan gì đến tình trạng "còn hay mất" của màng trinh.

Thông thường, trong quá trình quan hệ, dù chưa xuất tinh nhưng nam giới vẫn có thể tiết ra dịch do hưng phấn cao độ. Trong dịch này có chứa một lượng tinh trùng nhất định. Do đó, nếu các em quan hệ vào đúng thời điểm vợ mình rụng trứng thì vẫn có khả năng tinh trùng sẽ gặp trứng và dẫn đến thụ thai.

Tuy nhiên ở trường hợp của em, khả năng có thai là không nhiều. Nếu em không có kế hoạch sinh con thì nên cho vợ uống thuốc tránh thai khẩn cấp (sau khi quan hệ không quá 72h). Nếu quá thời hạn trên, các em nên đợi 7-10 ngày sau khi quan hệ rồi mua que thử thai về dùng tại nhà để biết mình có thụ thai hay không.

Hỏi: Chúng em có quan hệ tình dục hai lần vào buổi tối, và mỗi lần như thế bạn gái em đều vệ sinh âm đạo rất nhanh chóng. Điều đó khiến em thấy không thoải mái. Nhưng khi em hỏi thì cô ấy nói là làm vậy để tinh trùng không đi sâu vào trong, sẽ không phải uống thuốc tránh thai khẩn cấp nữa. Bác sỹ cho em hỏi có đúng như vậy không ạ?

Trả lời:

Em thân mến,

Quan niệm tránh thai như của bạn gái em là hết sức sai lầm. Bởi ngay sau khi phóng tinh, gặp môi trường thích hợp, tinh trùng sẽ di chuyển rất nhanh cho đến khi nào gặp được trứng của người phụ nữ. Vì thế sau khi quan hệ xong, dù có rửa vùng kín bằng nước hay nước cốt chanh, nước ngọt, xà phòng diệt khuẩn... vẫn không có tác dụng ngừa thai.

Đó là chưa kể, việc thụt rửa âm đạo sẽ phá vỡ sự cân bằng vốn có của các sinh vật trong âm đạo và có thể gây ra nhiễm trùng âm đạo, làm cho âm đạo nhiễm trùng nặng hơn, hoặc lây nhiễm thêm các bệnh khác vào khu vực sinh sản (vào tử cung hoặc ống dẫn trứng).

Tinh trùng đến với trứng. Ảnh minh họa: Zitawest.com

Nói chung đây không phải là cách khoa học để tránh thai. Các em nên sử dụng những biện pháp tránh thai an toàn khác được khuyến cáo như sử dụng bao cao su, thuốc uống tránh thai, thuốc tiêm tránh thai, đặt vòng tránh thai, thuốc diệt tinh trùng,... để hạn chế mang thai ngoài ý muốn

Hành trình của tinh trùng đến với trứng

Ngay sau khi được phóng vào âm đạo, tinh dịch đông đặc lại trong cùng đồ (nơi âm đạo bám vào tử cung). Khoảng một giờ sau, các men ly giải được hoạt hóa bởi pH axít của âm đạo sẽ ly giải khối đông và phóng thích tinh trùng. Bước tiếp theo, các tinh trùng khỏe, "năng động" sẽ vượt qua hàng rào niêm dịch cổ tử cung để đi tiếp. Số còn lại sẽ bị hủy diệt trong môi trường pH axít của âm đạo.

Từ tử cung đến đoạn bong của vòi trứng, tinh trùng di chuyển được bởi sự di chuyển tự thân của nó cùng nhu động (sự co bóp lượn sóng) của tử cung và vòi trứng. Với thân nhiệt của cơ thể, tinh trùng sẽ di chuyển liên tục từ 90 phút đến 120 để đến đích. Trên chặng đường này, một số lớn tinh trùng phải dừng cuộc đua vì bị giữ lại ở tử cung.

"So sánh các tinh trùng tại âm đạo, cổ tử cung và vòi trứng, kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tinh trùng bất thường sẽ giảm dần. Cuối cùng, trong số vài chục triệu tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh chỉ có khoảng vài trăm tinh trùng đến được nơi thụ tinh", bác sĩ Phước cho biết.

Ngay từ khi xuất tinh, tinh trùng không có khả năng thụ tinh mà phải trải qua giai đoạn hoạt hóa. Hiện tượng này xảy ra khi các tinh trùng đi qua nút nhầy niêm dịch cổ tử cung, dịch trong tử cung, dịch vòi trứng và dịch nang noãn . Trung bình thời gian sống của tinh trùng trong đường sinh dục nữ là từ 2 đến 3 ngày.

Sự thụ tinh xảy ra khi tinh trùng tiếp xúc lớp ngoài của trứng, rồi dùng các men ở đầu của mình cũng những "cú quẫy đuôi" tạo lực để chui vào trong. Cuối cùng, chỉ một tinh trùng gắn chặt với màng của trứng sau đó thâm nhập vào màng bào tương của trứng.

Vai trò của đuôi tinh trùng chấm dứt khi tinh trùng đã vào được bên trong màng bào tương của noãn. Khoảng 10 giờ sau khi thâm nhập, bộ nhiễm sắc thể của loài sẽ được tái tạo trong hợp tử và 35 giờ sau, hợp tử đã ở giai đoạn 2 tế bào và phát triển dần thành thai nhi cho đến ngày sinh.

Theo VnExpress

Hỏi: Em và bạn gái yêu nhau được 5 năm và đã bắt đầu quan hệ tình dục từ hơn 1 năm trước đây. Tuy nhiên khi quan hệ bọn em ít sử dụng bao cao su vì nó không thoải mái. Thay vào đó là xuất tinh ngoài âm đạo. Cách đây vài ngày bạn gái em có triệu chứng của người mang thai giai đoạn đầu: chậm kinh 10 ngày, tức ngực, đau lưng, người mệt mỏi, đi tiểu nhiều. Thời gian trước đó chúng em có quan hệ và xuất tinh ngoài âm đạo của cô ấy. Cho em hỏi như vậy liệu có phải bạn gái em mang thai rồi không? Em nghe nói xuất tinh ngoài âm đạo thì không có thai được có đúng không ạ?

Trả lời:

Chào em,

Trước hết có thể khẳng định với em rằng việc xuất tinh ngoài âm đạo không phải là một biện pháp tránh thai an toàn, bạn gái em vẫn có thể mang thai trong các lần quan hệ dù em đã cố gắng không xuất tinh vào trong âm đạo của cô ấy.

Lý giải cho điều này là: việc phóng tinh dịch ra ngoài bộ phận sinh dục của người phụ nữ có thể đạt được tác dụng ngăn cản tinh trùng kết hợp với trứng nhưng thực thế không tin cậy cho lắm.

Có thể là, em không biết chính xác thời điểm cần kéo dương vật ra ngoài. Cho nên có một phần nhỏ tinh dịch đã chảy vào trong âm đạo của bạn gái. Nhất là khi phóng tinh thì trong số tinh dịch đầu tiên phóng ra ngoài lại có nhiều tinh trùng nhất, cho nên rất dễ thụ thai.

Bên cạnh đó, không phải chỉ khi nào phóng tinh, tinh trùng mới phóng ra theo đường sinh dục của nam giới, mà thường thường trrước khi có động tác phóng tinh, tức là trong khi đang quan hệ tình dục dương vật liên tục dập dình gây hưng phấn, đồng thời với sự co bóp ống dẫn tinh có một số ít tinh trùng đọng lại ở trong ống dẫn tinh có thể thông qua việc phân tiết dịch ở trong đường sinh dục mà chảy ra, dẫn đến có thai.

Hơn nữa, quanh ngày phóng noãn, dịch nhầy cổ tử cung nhiều có thể bám quanh âm hộ nên có thể hút tinh trùng, dẫn đên bạn gái em vẫn có thể có thai.

Và nếu như các em quan hệ nhiều lần trong cùng lúc, sau khi xuất tinh lần một mà không rửa sạch dương vật thì những tinh trùng đọng lại ở niệu đạo hoặc dương vật có thể gây có thai trong lần quan hệ sau.

Vì thế, thành công trong việc tránh thai nhờ xuất tinh ngoài âm đạo chỉ khoảng 72 - 96%.

Theo những triệu chứng em miêu tả thì đúng là những biểu hiện của người có thai. Do đó, để biết chính xác, em hãy mua que thử thai về dùng, hoặc đưa bạn gái đến cơ sở y tế để thực hiện thăm khám.

Chúc các em mạnh khỏe!

Hỏi: Tôi nghe nói quan hệ tình dục trong thời kỳ cho con bú thì không thể mang thai, có đúng không ạ? Vợ chồng tôi không có kế hoạch sinh con trong vài năm tới, và tôi vừa sinh cháu xong. Liệu trong vài tháng tới chúng tôi quan hệ mà không sử dụng các biện pháp tránh thai thì có mang thai không?

Trả lời:

Trong thời kỳ cho con bú, kinh nguyệt vẫn có thể xuất hiện, có nghĩa là có khả năng trứng vẫn rụng vì vậy bạn vẫn có khả năng thụ thai nếu có quan hệ tình dục. Tuy nhiên, có thể sử dụng việc cho con bú vô kinh như là biện pháp tránh thai an toàn, hiệu quả.

Khi người mẹ cho con bú sẽ làm gia tăng nồng độ prolactin. Khi prolactin tăng trong máu sẽ ngăn chặn sự rụng trứng và ngăn ngừa mang thai. Phụ nữ cho con bú hoàn toàn thường không rụng trứng trong ít nhất 6 tháng sau khi sinh. Nếu bạn mới sinh con chưa được 6 tháng, chưa có kinh trở lại và đang cho con bú hoàn toàn thì có thể nhờ đó mà tránh thai.

Cho con bú hoàn toàn là chỉ cho bé bú mẹ và không sử dụng bình sữa, cho bú liên tục, bất cứ khi nào bé muốn bú, không cho bé ăn uống gì thêm. Khoảng thời gian giữa các lần cho bú là không quá 4 giờ vào ban ngày và 6 giờ vào ban đêm. Đối với trẻ sơ sinh thì chỉ cần bạn cho bú đúng theo nhu cầu của trẻ là có thể đáp ứng đúng điều này. Nếu đủ các điều kiện này, hiệu quả tránh thai khá cao, khoảng 98% trong vòng 6 tháng đầu sau sinh và từ tháng thứ 7, tỷ lệ thất bại tăng lên (trên 5%).

Lưu ý là phương pháp tự nhiên cho con bú vô kinh không áp dụng cho những trường hợp: mẹ nhiễm HIV, có HbsAg dương tính mà bé chưa được tiêm ngừa, nhiễm trùng tuyến vú; mẹ đang sử dụng thuốc mà có hại cho bé; mẹ có thai trở lại mà chưa thấy có kinh.

Biện pháp này thuộc loại “kém hiệu quả” vì chỉ cần một trong 3 điều kiện thay đổi, có nghĩa là nếu con bạn đã được hơn 6 tháng, hoặc đã hành kinh trở lại, hoặc cho con bú không hoàn toàn thì tác dụng tránh thai không còn nữa. Bạn phải sử dụng một biện pháp tránh thai khác. Việc cho bé bú sữa mẹ làm giảm tần số rụng trứng nhưng cũng có nhiều trường hợp mẹ vẫn bị “vỡ kế hoạch” khi còn đang nuôi con bằng sữa mẹ. Vì vậy, không nên lầm tưởng rằng cho con bú là một biện pháp an toàn giúp phụ nữ kiểm soát chuyện mang thai.

Hỏi: Cách đây 2 tuần mình đikhám phụ khoa và được bác sỹ chuẩn đoán là mình bị viêm. Mình đã uống thuốc theo đơn và thấy có giảm. Nhưng mới đây khi đi siêu âm thì được bác sỹ xác nhận là thai của mình đã được 3 tuần. Như vậy là mình đã vừa uống thuốc vừa phải đặt thuốc chữa viêm nhiễm trong khi mang thai. Liệu như vậy có ảnh hưởng đến thai nhi không ạ? Rất mong có câu trả lời sớm của các chuyên gia tư vấn.

Trả lời:

Viêm nhiễm khi mang thai làm gia tăng các nguy cơ đối với thai nhi như nhiễm khuẩn ối, sảy thai, đẻ non… Vì vậy việc chữa trị dứt điểm tình trạng viêm nhiễm khi mang thai là điều cần thiết, tuy nhiên phải tuân thủ tuyệt đối theo điều trị của bác sĩ. Trong suốt quá trình mang thai, thai phụ cần cẩn trọng với bất cứ thành phần kháng sinh nào, vì thuốc kháng sinh nếu dùng quá liều lượng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thai nhi.

Bạn đã uống thuốc và đặt thuốc theo đơn của bác sĩ, nhưng đó là liều lượng chữa trị cho người bình thường, chứ không phải liều lượng cho người mang thai. Muốn biết việc uống thuốc có ảnh hưởng đến thai nhi không bạn cần đến khám bác sĩ chuyên khoa, trình bày sự việc và yêu cầu được điều chỉnh liều lượng điều trị phù hợp với sức khỏe hiện tại và tình trạng thai nghén của bạn.

Nếu thai nhi không bị ảnh hưởng gì, thì bạn có thể yên tâm điều trị theo chỉ định của bác sĩ, để khỏi dứt điểm tình trạng viêm nhiễm, tránh để kéo dài, gây nhiễm khuẩn ối, dẫn đến đẻ non làm ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi.

Chúc bạn sớm khỏi bệnh!

Theo Kienthucsinhsan

Phá thai bằng thuốc

Hỏi: Em mới có thai được 3 tuần. Do điều kiện không thể giữ lại nên đã đến cơ sở y tế để uống thuốc phá thai. Nhưng sau khi uống 1 viên Mifepristone bác sỹ đưa thì mẹ chồng em biết chuyện và muốn giữ đứa bé. Em không biết liệu khi đã uống 1 viên thuốc phá thai rồi thì có thể dừng lại hay không? Liệu thai nhi có phát triển bình thường được không ạ? Bác sỹ có kê đơn cho em hai viên thuốc phá thai Misoprostol nữa.

Trả lời:

Em thân mến,

Hiện nay thuốc phá thai được coi là một tiến bộ y khoa, giúp giảm thiểu tai biến khi phải bỏ thai, ít để lại di chứng cho khả năng sinh sản hơn là phá thai thủ thuật.

Hiện tại, thuốc được sử dụng trong phương pháp này chủ yếu gồm 2 loại: một loại là nhóm chất cạnh tranh với sự gắn kết của progesterone, loại còn lại thuộc nhóm prostaglandine.

Progesterone là một nội tiết sinh dục nữ, được tiết ra từ buồng trứng, ngay sau rụng trứng, nhằm mục đích giúp nội mạc tử cung phát triển thuận lợi cho trứng làm tổ trong buồng tử cung.

Khi mang thai, buồng trứng sẽ tiếp tục tiết progesterone cho tới khi bánh nhau đủ lớn (vào khoảng 3 tháng) để tiết đầy đủ nội tiết giúp thai phát triển.

Progesterone lúc này giúp niêm mạc tử cung phát triển, giúp cho sự làm tổ của trứng và giúp trứng – phôi phát triển cùng nhiều điều kiện thuận lợi khác cho việc mang thai.

Khi dùng nhóm chất cạnh tranh với sự gắn kết của progesterone, progesterone của buồng trứng vẫn được tiết ra, nhưng không gắn kết được vào các cơ quan cần thiết vì các nơi để gắn kết đã được gắn với thuốc dùng.

Hậu quả là bánh nhau sẽ thoái hóa từ từ và thai sẽ bị sảy do không được nuôi dưỡng. Thuốc nhóm này hiện đang sử dụng là Mifepristone hay còn gọi là RU 486.

Nhóm Prostaglandine có tác dụng khởi phát sự chuyển dạ tự nhiên, thuốc làm mềm cổ tử cung, gây ra cơn gò tử cung đưa đến sự tống xuất thai; có nhiều loại, thường dùng nhất hiện nay tại Việt Nam là Misoprostol (Cytotec)

Có hai cách dùng thuốc:dùng phối hợp 2 nhóm thuốc với nhau hoặc chỉ dùng riêng một nhóm prostaglandine. Mifepristone chỉ có một dạng là viên uống 200mg.

Khi đã lỡ dùng thuốc mà thất bại, các thuốc dùng có khả năng gây ảnh hưởng cho thai. Thai nhi có thể bị khuyết tật nếu bào thai tiếp tục phát triển. Do đó, khi đã dùng Mifepristone, em không thể giữ được thai nữa. Em nên tiếp tục sử dụng thuốc và quay lại cơ sở y tế khám theo chỉ định để biết chắc việc phá thai đã hoàn tất chưa nhé!

Vòng tránh thai trong tử cung

Hỏi: Vợ chồng em chưa có kế hoạch sinh con trong thời gian tới, nên đã đi đặt vòng tránh thai. Nhưng kết quả là tháng trước em bị chậm kinh 10 ngày, mua que thử thai về thì thấy có 2 vạch. Hai vợ chồng tá hỏa khi biết đã có thai. Cho em hỏi tại sao đặt vòng rồi mà vẫn có thai ạ?

Trả lời:
Em thân mến,
Không có biện pháp tránh thai nào đạt hiệu quả 100% cả. Đặt vòng tránh thai được coi đạt từ 80-90%. Trường hợp của vợ chồng em đã đặt vòng nhưng vẫn có thai có thể do: vòng bị rơi ra mà không biết, vòng trong khoang tử cung ở vị trí thấp gần cửa cổ tử cung, không khống chế được vai trò phát triển và quá trình đưa phôi vào trong tử cung, kích cỡ của vòng không phù hợp với kích thước của tử cung hoặc do vòng đã bị biến dạng làm mất đi tác dụng của vòng tránh thai. Nội mạc tử cung không thích ứng với vòng tránh thai cho nên cũng không đạt được hiệu quả tránh thai mong muốn.

Tuột vòng là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến có thai dù đã đặt vòng. Bởi đối với tử cung, vòng là một loại dị vật. Vì vòng tránh thai có thể loại bỏ chức năng của tử cung làm cho tử cung bị co thắt khiến vòng bị tuột ra khỏi tử cung. Lúc này có thể xuất hiện các hiện tượng như: đau lưng, đau bụng, ra nhiều khí hư, rong kinh. Vì vậy, sau khi đặt vòng trong những tháng đầu rất dễ xảy ra các phản ứng do chưa thích ứng nên dẫn đến hiện tượng tuột vòng. Nếu vòng không bị tuột thì sau đó tử cung sẽ dần dần thích ứng.

Thời gian đặt vòng quá lâu cũng là nguyên nhân dẫn đến bị tuột vòng. Thông thường, tỉ lệ tuột vòng chỉ chiếm từ 1-14%. Ngoài việc không thích ứng nên dẫn đến tuột vòng, còn có nguyên nhân khác:

- Do không nắm rõ vị trí đặt vòng cụ thể. Phụ nữ sau khi sinh non, tử cung thường rất to, hoặc trong thời kỳ cho con bú chưa xuất hiện kinh nguyệt trở lại nên tử cung rất nhỏ. Tử cung quá to hoặc quá nhỏ đều có thể là nguyên nhân dẫn đến tuột vòng.

- Do sa tử cung, cổ tử cung bị tổn thương nên khi đặt vòng cũng dễ bị tuột.

- Do kích thước của tử cung và kích cỡ vòng tránh thai không phù hợp.

- Do chất lượng và hình dáng của vòng, như vòng rỗng thì chất lượng kém, vòng hỗn hợp nhựa kim loại dễ bị tuột, vòng kim loại có chất lượng mềm nên cũng dễ bị tuột.

- Do vấn đề về kỹ thuật đặt vòng, đó là khi đặt vòng đã không đưa được đến tận đáy tử cung, hoặc sau khi đặt vòng xong rút dụng cụ đặt vòng không cẩn thận đã kéo vòng ra theo gần miệng cổ tử cung, hiện tượng này cũng dễ dẫn đến bị tuột vòng.

Feature

Top Stories

Hỏi đáp tư vấn

Social

Bài viết xem nhiều

Liên kết